يکی از مدارکی که برای گرفتن پذيرش از دانشگاه‌های خارجی احتياج داريد، ترجمه دانشنامه و ريزنمرات است.

اگر در دانشگاه‌های سراسری روزانه درس خوانده‌ايد، براساس منطقه‌ای که در آن درکنکور شرکت کرده‌ايد، مطابق با سنوات تحصيل، تعهد خدمت برای دولت را داريد و در نتیجه نمی‌توانید بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی مدرک خود را دریافت کنید، اما راه‌هایی برای آزاد سازی مدرک وجود دارد.

برای آزادسازی و دريافت دانشنامه سه راه وجود دارد: ۱) بايد مطابق سنوات تعهد خدمتتان کار کرده باشيد، يا ۲) از قانون عدم کاريابی استفاده کرده باشيد و يا ۳) هزينه آزادسازی مدرک‌تان را بپردازيد.

اگر بعد از فارغ التحصيلی به میزان تعهد خدمت‌تان، سابقه کار داشته باشيد، با ارائه مدارک مي‌توانيد دانشنامه و ريزنمرات‌تان را آزاد کنید. توجه کنید که براساس منطقه‌ای که از آن در کنکور قبول شده‌ايد (منطقه ۱، ۲، ۳) ميزان تعهد خدمت‌تان فرق مي‌کند.

اگر سابقه کاری شما کمتر از میزان تعهد خدمت‌تان است، به همان میزان کارتان، از مبلغ آزاد سازی کم می‌کنند و هزینه زمان باقی مانده را باید بپردازید. سابقه کاری را مطابق تقدم زمانی، ابتدا برای مقطع لیسانس و بعد برای فوق لیسانس استفاده می‌کنند. سابقه کاری همزمان با تحصیل در مقطع کارشناسی یا دوره‌های روزانه کارشناسی ارشد مورد قبول نیست. همچنین براي بعضی از دانشگاه‌ها ارائه بيمه برای کار لازم است.

عدم کاریابی روش دومی است که از طریق آن می‌توانید مدرک خود را آزاد نمایید. شش ماه بعد از فارغ التحصيلی و شش ماه بعد از پايان خدمت و يا معافيت، با مراجعه به اداره کار، مي‌توانيد تقاضای کارکنيد، اگر بعد از گذشت شش ماه،نامه‌اي مبني بر عدم کاريابي به شما داده شد، دانشگاه مدرک شما را آزاد مي‌کند.

در نهایت چنانچه استفاده از روش‌های بالا برای شما ممکن نیست، می‌توانید هزینه مدرک خود را بپردازید و مدرک‌تان را آزاد نمایید.

با پرداخت هزينه تحصيل، می‌توانيد مدرک خود را آزاد کنيد. هزينه آزادسازی بسته به سال ورود به دانشگاه، رشته، تعداد ترم و واحد و منطقه قبولی کنکورتان متفاوت است.

اگر هنوز فارغ التحصيل نشده‌ايد، مي‌توانيد با گرفتن گواهي اشتغال به تحصيل از دانشگاه، که در آن تاريخ فارغ‌التحصيلی درج شده باشد، براي گرفتن پذيرش اقدام کنيد. همچنین می‌توانید ریزنمرات هر ترمی را که گذرانده‌اید، قبل از فارغ‌التحصیلی خریداری کنید، و مبلغ آن به مراتب از آزادسازی دانشنامه کمتر خواهد بود.

بعد از انجام هر یک از مراحل بالا باید به آموزش دانشگاه رفته و ریز نمرات و دانشنامه خود را آزاد کنید. زمان این کار برای هر دانشگاهی از یک ماه تا یک روز متفاوت است . بعد از آن باید به وزارت علوم رفته تا مهر برجسته وزارت روی مدرک شما بخورد و مدرک شما رسمی و قابل ترجمه رسمی شود.

آقایان برای گرفتن ریزنمرات بعد از تسویه حساب، باید یکی از شرایط زیر را داشته باشند:

• برگ سبز اعزام بدون غیبت (تاریخ آن نگذشته باشد)
• کارت پایان خدمت یا معافیت
• گواهی اشتغال به خدمت بدون داشتن غیبت اولیه
• گواهی اشتغال به تحصیل در یک مقطع بالاتر

برای بعضی از دانشگاه‌ها، ریز نمرات و دانشنامه حتما باید در پاکت مهر خورده دانشگاه فرستاده شوند. برای این کار بعد از ترجمه مدارک، به آموزش دانشگاه مراجعه کنید و و از آن‌ها بخواهید این کار را انجام دهند.

دانشجویان دانشگاه آزاد در حین تحصیل می‌توانند ریز نمره رسمی دریافت کنند و یا زمانی که دانشنامه آنها قابل تحویل باشد، امکان درخواست ریزنمرات را دارند، اما در بازه فارغ التحصیلی تا تحویل دانشنامه (از زمانی که اولین مرحله فارغ التحصیلی و تسویه حساب انجام شود، در سیستم آموزشی وضعیت دانشجو به فارغ التحصیل تغییر خواهد کرد)، هیچ ریزنمره‌ی رسمی صادر نخواهد شد.

در زمان تحصیل می‌بایست به اداره آموزش واحد دانشگاهی مراجعه کرده به همراه فیش پرداخت شده بانک ملی شعبه زبرجد تهران، درخواست ریزنمره رسمی برای ترجمه نمایید. ریز نمره توسط اپراتور یا کارشناس آموزشی پرینت گرفته شده و به دو تا سه امضا از معاونین واحد دانشگاهی نیاز دارد، که خودتان می‌بایست پیگیر اخذ امضاهای مربوطه باشید. بعد از دریافت آخرین امضاء (معاونت آموزشی واحد) به دبیرخانه اصلی واحد مراجعه کرده و مهر واحد دانشگاهی را دریافت کنید.

با امضاهای فوق، ریزنمره هنوز قابل ترجمه به صورت رسمی با مهر دادگستری و وزارت امورخارجه نمی‌باشد و برای رسمی نمودن آن می‌بایست به تهران، سازمان مرکزی واقع در خیابان نیستان نهم، دفتر مدیرکل خدمات آموزشی مراجعه نموده و امضا و مهر مدیریت کل خدمات آموزشی را برای ریزنمرات دریافت کنید. توصیه می‌شود که جهت احتیاط یک نسخه گواهی اشتغال به تحصیل نیز به همراه داشته باشید. در این صورت، ریزنمره شما، قابل ترجمه به صورت رسمی خواهد شد.

در صورتی که از یکی از واحدهای دانشگاه آزاد فارغ‌التحصیل شده باشید، برای شما هیچ ریزنمره‌ای صادر نخواهد شد تا اینکه دانشنامه اصلی شما به همان واحد دانشگاهی رسیده و قابل تحویل باشد. زمانی که دانشنامه اصلی قابل تحویل گردید، از همان موقع می‌توانید با فیش پرداختی بانک ملی شعبه زبرجد تهران و کپی دانشنامه به اداره فارغ التحصیلان واحد دانشگاهی مراجعه نموده و درخواست صدور ریزنمره رسمی فارسی برای ترجمه را ارائه نمایید. بعد از پیگیری‌های لازم جهت اخذ امضاهای مربوطه، ریاست اداره فارغ التحصیلان، معاونت دانشجویی، معاونت آموزشی و … به اداره دبیرخانه مراجعه نمایید. مسئول مکاتبات با سازمان مرکزی، پس از مهر زدن و مهر و موم کردن پاکت ریزنمره، از شما سوال خواهد نمود که آیا تمایل دارید خود واحد دانشگاهی پیگیر تاییدیه گرفتن از سازمان مرکزی باشد که این پروسه حدود یک ماه به طول خواهد کشید یا اینکه شخصاً پیگیری می‌نمایید.

در صورتی که شما، شخصاً قصد پیگیری داشته باشید، می‌بایست با اصل دانشنامه و پاکت مهر و موم شده شامل ریزنمره به تهران، امور فارغ التحصلان در معاونت دانشجویی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد واقع در خیابان پاسداران، خیابان شهید منصور کاظمی، نبش امیرابراهیمی (گلستان هشتم) مراجعه نمایید.

در صورتی که معاونت دانشجویی خلوت باشد و مشکل خاصی پیش نیاید، جهت اخذ تایید، بیشتر از یک ساعت وقت شما گرفته نخواهد شد. تاییدیه بدین صورت است که به ریزنمرات شما، یک نامه رسمی از سازمان مرکزی که رسمی بودن ریزنمره شما را مشخص خواهدکرد، پیوست می‌گردد.

طبق قانون جدیدی که اخیراً تصویب شده است، واحد‌های دانشگاهی اجازه مکاتبه با دارالترجمه‌ها، وزارت خانه‌ها (به خصوص وزارت امورخارجه)، سفارت‌ها، و کشورهای خارجی را نخواهند داشت. برای دریافت هرگونه گواهی از جمله گواهی شاگرد اولی، بعد از فارغ التحصیلی، می‌بایست به سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت اموربین الملل، مراجعه نمایید و از آنجا درخواست صدور گواهی رسمی را ارائه نمایید. روال کار بدین صورت است که بعد از درخواست شما، معاونت بین الملل، با واحد دانشگاهی محل تحصیل شما، مکاتبه می‌کند و در صورتی که گواهی شما قابل صدور باشد، خود معاونت وظیفه صدور و تحویل گواهی را به شما دارد نه واحد دانشگاهی محل تحصیل.

لازم به ذکر است که معاونت امور بین الملل دانشگاه در خیابان پاسداران، خیابان بوستان ۷، پلاک ۱۲ واقع شده است که برای تماس می‌توانید از شماره تلفن ۲۲۵۶۵۱۴۹-۰۲۱ استفاده نمایید. وب‌سايت معاونت http://www.intl.iau.ir می‌باشد.

در این قسمت نحوه آزاد سازی مدارک از وزارت بهداشت برای رشته‌های طرح دار توضیح داده می‌شود. این توضیحات مربوط به اواخر سال ۱۳۹۰ می‌باشد و از آنجایی که همواره احتمال دارد قوانین تغییر کند، در صورتی که در حال برنامه‌ریزی هستید حتما با وزارت بهداشت جهت آگاهی ازآخرین قوانین مربوط به نحوه آزاد سازی مدارک تماس بگیرید.

جهت آزاد سازی مدارک تحصیلی (دانشنامه و ریز نمرات قابل ترجمه) مدارک زیر مورد نیاز است:

• کارت معافیت سربازی یا پایان خدمت
  

فارغ التحصیلان مذکر اگر این کارت را نداشته باشند به هیچ عنوان نمی‌توانند مدارک تحصیلی خود را با وثیقه آزاد نمایند. فارغ التحصیلان وزارت علوم می‌توانند با گذاشتن وثیقه نزد نظام وظیفه مدارک خود را آزاد نمایند، اما متاسفانه برای فارغ التحصیلان وزارت بهداشت چنین امکانی در حال حاضر وجود ندارد.

• گواهی پایان طرح
  

همانگونه که احتمالا می‌دانید برخی از رشته‌های وزارت بهداشت مانند پرشکی ، پیراپزشکی ،پرستاری و… دارای طرح می‌باشند. منظور از طرح آن است که فارغ التحصیلان این رشته‌ها می‌بایست بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی خود را به اداره طرح دانشگاه علوم پزشکی محل اقامت خود جهت گذراندن دوره طرح معرفی نمانید. قابل ذکر است که دوره طرح برای رشته‌های کاردانی یک سال و بقیه رشته‌ها بسته به محل خدمت (مناطق محروم وغیره) تا دو سال متغیر می‌باشد. در دوره طرح فرد در یکی از مراکز تابعه علوم پزشکی مشغول به کار می‌شود و حقوق ومزایای خود را نیز دریافت می‌کند.
یکی از مدارک لازم برای آزاد سازی مدارک تحصیلی از وزارت بهداشت داشتن گواهی پایان طرح است. در صورتی که افراد قصد ادامه تحصیل در خارج یا استخدام در داخل را داشته باشند باید تمام طرح خود را گذرانده باشند، اما کسانی که تمایل به گذراندن طرح را ندارند می‌توانند با گذاشتن وثیقه ملکی مدارک خود را آزاد نمایند.
توجه: فارغ التحصیلان مرد که به سربازی می‌روند، درواقع سربازی آنها به نوعی طرح محسوب می‌شود و در نتیجه نیازی به گذراندن طرح ندارند. دقت شود که این قانون شامل کسانی می‌شود که سربازی را بعد از فارغ‌التحصیلی رفته باشند نه قبل از ورود به دانشگاه.
نکته: برخی از رشته‌ها دارای طرح اختیاری می‌باشند. فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها نیازی به گذراندن طرح ندارند.

• گواهی پایان تعهدات خدمت تحصیل رایگان
  

دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی دولتی که از امکانات رایگان جهت تحصیل استفاده نموده‌اند، موقع ثبت نام متعهد و موظف شده‌اند که بعد از اتمام تحصیل خود در کشور به کار و خدمت در ازای حقوق مشغول شوند. به عبارتی آنها باید دو برابر مدت تحصیل خود در کشور به ازای دریافت حقوق و مزایا مطابق قانون کار به کار(استخدام دائم، پیمانی و…) مشغول شوند. اما از آنجایی که مثلا یک لیسانس رادیولوژی علاوه بر دوره دو ساله طرح خود بایستی ۸ سال دیگر نیز در کشور مشغول بکار شود و باتوجه به طولانی بودن این دوره، وزارت بهداشت به این افراد اجازه می‌دهد که با گذاشتن وثیقه ملکی جهت تعهدات تحصیل رایگان، مدارک خود را آزاد کنند.
تبصره: کلیه افرادی که وثیقه می‌گذارند موظفند که بعد از اتمام تحصیل خود در خارج، خود را به وزارت بهداشت جهت انجام طرح و تعهدات معرفی نموده و بعد از اتمام آنها وثیقه خود را آزاد کنند. در غیراین صورت وثیقه آنها به اجرا گذاشته خواهد شد. البته این افراد می‌توانند با پرداخت هزینه معادل وثیقه خود را آزاد نمایند.

• تسویه حساب با صندوق رفاه
  

از دیگر مدارک لازم برای آزادسازی مدارک تحصیلی گواهی تسویه حساب با صندوق رفاه می‌باشد. در صورتی که بدهی خود را قسطی کرده‌اید می‌توانید با پرداخت قسط‌های معوقه خود گواهی نداشتن بدهی موقت خود کسب نمایید. اگر هم توانایی پرداخت تمام بدهی خود را دارید که کار شما ساده‌تر خواهد شد.

افرادی که می‌خواهند جهت طرح خود و تعهدات تحصیل رایگان خود وثیقه ملکی (بجای گذراندن طرح و پرداخت پول) بگذارند باید به ترتیب زیر اقدام نمایند:

۱. تهیه یک وثیقه ملکی (تجاری قبول نمی‌باشد) که دارای سند بوده و در رهن جای دیگر نباشد.

۲. مراجعه به معاونت آموزشی وزارت بهداشت در شهرک غرب طبقه ششم. در اینجا یک معرفی‌نامه به شما می‌دهند که با آن به اداره حقوقی دانشگاه علوم پزشکی نزدیک ملک مورد نظر مراجعه می‌کنید. اداره حقوقی یک نفر از کارشناسان خودش را به همراه شما جهت قیمت گذاری ملک می‌فرستد. پرداخت دستمزد کارشناس و هزینه رفت و آمد ایشان به عهده شماست.

نکته مهم: ارزش ملک شما باید بیشتر از مبلغ وثیقه باشد. مثلا اگر شما باید ۲۰ میلیون تومان وثیقه بگذارید ارزش ملک شما باید حداقل حدود ۴۰ میلیون تومان باشد. ضمنا حتما از کارشناس بخواهید که کروکی محل را پشت برگه مربوط به گزارش رسم نماید، چون گزارش بدون کروکی قابل قبول نیست.

۳. با برگه گزارش به اداره حقوقی دانشگاه مربوطه مراجعه کنید. دانشگاه نماینده خودش را به همراه شما می‌فرستد که به یک دفتر ثبت اسناد بروید و سند را در رهن وزارت بهداشت بگذارید. دقت کنید که لازم است صاحب سند همراه با کارت ملی و شناسنامه به همراه شما و کارشناس مربوطه در دفتر ثبت اسناد حضور یابند. هزینه دفتر ثبت اسناد رسمی به عهده شماست. سپس دوباره باید به اداره حقوقی دانشگاه بروید و یک معرفی‌نامه برای وزارت بهداشت دریافت کنید.

۴. پس از مراجعه مجدد به وزارت بهداشت یک سری فرم دیگر پر می‌کنید و وزارت بهداشت یک نامه به دانشگاهی که در آن درس خوانده‌اید می‌فرستد که آزاد سازی مدارک شما بلامانع است.

نکته: اگر چند مقطعی بوده‌اید مثلا کاردانی، کارشناسی، ارشد و… حتما باید اول مدرک یا دانشنامه مقطع قبلی خود را آزاد کنید و بعد این دانشنامه را به دانشگاه بعدی ببرید تا دانشنامه مقطع بعدی صادر شود. معمولا صدور ریز نمرات واصل دانشنامه شما حدود یک ماه به طول می‌انجامد. اگر عجله دارید باید با دانشگاه‌صحبت کنید تا کار شما را سریع‌تر انجام دهند.

نکته مهم: از آنجایی که مراحل آزاد سازی مدرک پیچ و خم‌های اداری زیادی دارد، هرگز این کار را به مراحل آخر معوق ننمایید.

آدرس وزارت بهداشت

تهران، میدان صنعت، خیابان سیمای ایران، ساختمان وزارت بهداشت ، طبقه ششم، شماره تماس: ۰۲۱۸۱۴۵۲۳۶۷ و ۰۲۱۸۲۴۵۲۳۶۷

برای ترجمه مدارک بعد از آزادسازی مدارک مطابق آنچه در بالا گفته شد، به دارالترجمه مراجعه کنید و مدارک را به آنها تحویل دهید. اگر درلیست مدارک دانشگاه شما ذکر شده که ترجمه حتما باید حاوی مهردادگستری و وزارت امور خارجه باشد، از دارالترجمه بخواهید که این دو مهر را هم برای شما بگیرد، درغیراین صورت مهرخود دارالترجمه رسمی و کافیست.

مدرک موقت که بعد از فارغ التحصیلی به شما می‌دهند، همچنین ریز نمرات بدون مهر وامضای دانشگاه قابل ترجمه رسمی نیست، اما در صورتی که برای درخواست پذیرش از یک دانشگاه، به اصل مدارکتان دسترسی ندارید، می‌توانید با هماهنگی با دانشگاه مقصد، و در صورت قبولی آنها ، ترجمه غیررسمی ریز نمرات‌تان را برای آنها بفرستید و در صورت قبولی در آن دانشگاه، اصل مدارک را بعدا ببرید. همچنین بعضی از دانشگاه‌ها ، ریز نمرات انگلیسی برای اپلای به شما تحویل می‌دهند.